Szklany sufit

Zbliża się 8 marca, co zawsze skłania mnie do rozważań o losie kobiety. Takie przyzwyczajenie rodem z PRLu. Kto czyta mojego bloga od dawna, na pewno pamięta posty o pozycji kobiety w Holandii, która na pierwszy rzut oka jest fantastyczna. Niestety, po bliższym rozeznaniu tematu okazuje się, że i tu szklany sufit ma się dobrze.


Szkołą Marcina przez 12 lat, od jej powstania zarządzała kobieta. To ona zorganizowała tę placówkę, początkowo dla około 20 uczniów, więc naturalnie została dyrektorką. Ale szkoła rosła i od jakiegoś czasu i zespół i rodzice narzekali, że jej sposób zarządzania pozostawia wiele do życzenia. Ma świetne podejście do dzieci, jest bardzo entuzjastyczna i oddana swojej pracy, ale jednocześnie jest kiepskim managerem. Na szczęście miała świetną, doskonale zorganizowaną, kompetentną i lubianą zastępczynię. Kilka miesięcy temu dyrektorka, już w wieku przedemerytalnym, zaczęła chorować i musiała odejść. Spodziewałam się, że jej  miejsce zajmie właśnie ta zastępczyni. Ku mojemu zdziwieniu zarząd postanowił rozpisać konkurs na dyrektora, ewidentnie szukając kandydata z zewnątrz. Tymczasem mamy p.o. dyrektora - też z zewnątrz, i mężczyznę. I wiele głosów typu: świetnie, w końcu ktoś zrobi tu porządek. A zastępczyni? No wiesz, ona nie ma kwalifikacji na dyrektora, no i jest kobietą. 

Ta sprawa dała mi do myślenia. Holenderki wydają się bardzo wyemancypowane. Chociaż dopiero w latach pięćdziesiątych zyskały pełnię praw, a w latach osiemdziesiątych zostały dopuszczone do wszystkich zawodów, dziś 70% kobiet pracuje zawodowo. W grupie do 45 lat kobiety są lepiej wykształcone od mężczyzn, a co najważniejsze zdołały przekonać ich do partnerskiej partycypacji w wychowywaniu dzieci i pracach domowych. 

Emancypacja była niezwykle szybka. Jeszcze babcie koleżanek Misi nie mają żadnego wykształcenia - w większości ukończyły tylko podstawówkę i trzyletnią szkołę gospodarstwa domowego, i nigdy nie pracowały (chyba że w rodzinnym biznesie). Ale zmiany były szybkie i radykalne. I wspierane przez państwo, które zadbało o zorganizowanie instytucji opieki nad dziećmi i osobami starszymi zdejmując kobietom z głowy wiele obowiązków. Ale nawet statystyki pokazują, że po dojściu do pewnego poziomu, emancypacja wyhamowała. 

OK, 70% kobiet pracuje zawodowo, w grupie wiekowej 25-55 lat nawet 80%. Większość tylko na część etatu, obecnie średnio 26,6 godziny na tydzień. Kobiety chętniej poświęcają czas dzieciom zostając co najmniej 1 dzień w tygodniu w domu. Mężczyźni wprawdzie też pracują mniej mając dzieci, ale większość decyduje się na pół lub jeden dzień wolny (papadag). To dość naturalne, ale czym innym są już różnice w wysokości płacy i pozycji zawodowej.

Płace kobiet są ciągle niższe niż mężczyzn. Średnio o 7% w przemyśle i 5% w sferze budżetowej (dotyczy stawek godzinowych). Na szczęście różnice zmniejszają się w młodszych grupach wiekowych. W 70% rodzin, gdzie zarabiają oboje partnerzy, to mężczyzna zarabia więcej. W przypadku rozwodu siła nabywcza kobiety spada o 25%, podczas gdy mężczyzny pozostaje na tym samym poziomie. 

I w końcu dochodzimy do problemu szklanego sufitu. W sektorze publicznym podobno kobiety mają już całkiem niezłą pozycję, stanowiąc np. 30% w grupie najwyższych urzędników państwowych, 25-33% kadry managerskiej w sektorze non-profit. Liczba profesorek wyższych uczelni i topmanagerów w przemyśle podobno też nieznacznie rośnie, ale już kobiet zarządzających w sektorze usług zdrowotnych czy socjalnych nie tylko nie przybywa, ale nawet ubywa. Władze centralne bronią się nieźle: rzut oka na strony rządowe pozwala na stwierdzenie, że kobiety stanowią nieco ponad 30% członków obu izb parlamentu. Również w samym rządzie kobiet nie brakuje: 5 ministrów i 4 sekretarzy stanu, co daje 32%. Kobieta przewodzi izbie niższej, kobieta jest ministrem obrony. 

Khadija Arib - przewodnicząca izby niższej parlamentu i Jeanine Hennis Plasschaert - minister obrony

Ale... no właśnie wszędzie te 30%, a nie 50%. A kiedy spojrzymy na przemysł, to jeszcze spada: w 100 największych firmach kobiety stanowią nie więcej niż 20% kadry zarządzającej. Manager średniego szczebla może być kobietą - chociaż prawdę mówiąc z moich prywatnych obserwacji wynika, że i tu jest spora niedoreprezentacja - ale kobieta dyrektor albo prezes, to już by było za dużo. 

Na szczęście nie wygląda na to, żeby Holenderki jakoś specjalnie się tym przejmowały. Wygląda na to, że czują się szczęśliwe, spełnione i żyją pełnią życia. 

Inne posty na ten temat:
Dzień Kobiet, czyli sytuacja holenderskiej kobiety
Szybka ewolucja